Afgelopen week was het precies 3 jaar geleden dat Barack Obama tot de 44ste president van de Verenigde Staten werd gekozen. Obama erfde een economische en financiële crisis en twee oorlogen die uitzichtloos leken.

Obama voerde een campagne van hoop en verandering en wilde het respect van de VS in de wereld herstellen en wilde er voor zorgen dat de Amerikanen weer konden geloven in de Amerikaanse Droom. Met charisma en flair versloeg Obama de Republikeinse presidentskandidaat John McCain in een race die al eigenlijk op voorhand was beslist. President George W. Bush had er potje van gemaakt en de laatste twee jaar hadden de Democraten de meerderheid in het Congres wat er voor zorgde dat elke Democratisch voorstel door Bush werd verworpen.

Obama voerde een positieve campagne van hoop. Amerika zou onder zijn leiding er weer boven opkomen. De oorlog in Irak zou worden beëindigd, de economie zou uit het slop worden getrokken, er zou een hervorming van het gezondheidszorgstelsel komen en Guantanamo Bay, het terroristendetentiekamp op Cuba, zou worden gesloten.

Daarnaast erft elke Amerikaanse president de problemen in het Midden-Oosten, met in het bijzonder het conflict tussen Israel en de Palestijnen. Ook daarvan werd verwacht dat Obama met een pragmatische oplossing zou komen, maar toen hij aankondigde dat Israel terug moest naar de grenzen van 1967 kwam hem dit op veel kritiek te staan.

Maar genoeg over het buitenlandse beleid. De grootste problemen lagen (en liggen) op het binnenlands terrein. De president zit nu iets minder dan 3 jaar in het Witte Huis en over minder dan een jaar zijn er verkiezingen. De economie en de werkloosheid zullen daarbij de belangrijkste onderwerpen zijn. In een poging om banen te creëren en de werkloosheid drastisch terug te dringen kwam Obama met de “American Jobs Act” die vervolgens door de Republikeinen in de Senaat werd geblokkeerd. De poging om de wet in delen door de Senaat te loodsen, eerst de maatregel om leraren aan het werk te houden, sneuvelde snel.

Daarnaast raakte de VS zijn AAA-status kwijt. Wekenlang lagen de Republikeinen en het Witte Huis in de clinch om het schuldenplafond te verhogen en om een oplossing te vinden om de staatschuld te verminderen. Uiteindelijk werd er een halfbakken oplossing bedacht en werd er een ‘supercommissie’ ingesteld die met een bezuinigingsplan moet komen dat ongeveer 1,5 triljoen dollar moet omvatten. De vraag is of de commissie bij machte is om met een pakket van verstrekkende maatregelen te komen. Want een halfbakken plan waarvan niet duidelijk is wat het inhoudt zal de economie en kredietwaardigheid niet helpen.

Maar heeft 3 jaar Barack Obama in het Witte Huis opgeleverd wat men had verwacht? Het antwoord is tweeledig.

Nee, Obama heeft niet de beloften kunnen waarmaken. Dat kan namelijk in principe geen enkele president, dus op zich is dat geen schande. Beloften om iets aan het immigratieprobleem te doen en Gitmo te sluiten zijn niet waar gemaakt.

Daarnaast waren de verwachtingen veel te hoog gespannen, niet alleen maakten de media van Obama de nieuwe Messais, ook door zijn boodschap van hoop zette Obama zichzelf neer als de Verlosser die (net als elke presidentskandidaat voor hem) Washington zou wakker schudden en verandering zou brengen. Er zou een andere frisse wind door het vast geroeste establishment gaan waaien.

Maar ook Obama is er ondertussen achter dat als je eenmaal in de slangenkuil in Washington zit je er moeilijk uitkomt en verstrengeld raakt in een web van politiek getouwtrek en grote belangen. En dat zaken die al decennia vast geroest zitten je niet zo maar los krijgt. De wind ging al snel liggen. En Obama zag dat hij pragmatisch en via het Nederlandse poldermodel misschien meer voor elkaar kreeg. Maar de Amerikanen waren teleurgesteld, men had meer verwacht en dat bleek tijdens de tussentijdse verkiezingen van 2010.

En ja, Obama heeft er voor gezorgd dat het “Don’t Ask, Don’t Tell” beleid werd afgeschaft en hij zorgde er voor dat gezondheidzorg systeem drastisch wordt hervormd al treed de wet pas in2014 in werking. Als hij niet wordt herkozen hebben de Republikeinse kandidaten die het graag tegen Obama willen opnemen gezegd de wet meteen te zullen intrekken. En Obama houdt zich aan de belofte om de Amerikaanse troepen eind 2011 uit Irak terug te trekken.

Of hij volgend jaar wordt herkozen? Dat hangt af van veel verschillende factoren. Wie wordt de Republikeinse presidentskandidaat en wat heeft hij en zijn eventuele running mate nog voor lijken in de kast?

Als de werkloosheid niet snel daalt en de gemiddelde Amerikaan steeds minder in zijn portemonnee heeft zal dat de doorslag geven wat de keuze in het stemhokje wordt.

Dat Obama het heel moeilijk, in ieder geval veel moeilijker krijgt dan in 2008, is wel duidelijk. De boodschap van hoop en verandering zal niet meer aanslaan.

President Obama heeft minder dan een jaar om iets aan de economische malaise te doen. Maar met een minderheid en een koppig Congres zal dat lastig worden. Obama heeft dan ook nu besloten alles ten aanzien van de economie en andere zaken waar hij niet de toestemming van het Congres nodig heeft uit te voeren. Hopelijk werpt dit vruchten af en zullen de kiezers dat belonen, anders zullen veel plannen niet worden uitgevoerd en heeft het presidentschap van de eerste zwarte president weinig opgeleverd.

Hieronder een video dat de campagne van president Obama, Obama for America, stuurde naar alle supporters, naar aanleiding van 3 jaar na de verkiezingen van 2008.

“Even as we celebrate tonight, we know the challenges that tomorrow will bring are the greatest of our lifetime… The road ahead will be long; our climb will be steep; we may not get there in one year or even in one term. But, America, I have never been more hopeful than I am tonight that we will get there. I promise you, we as a people will get there… but there’s so much more to do”, aldus Obama in zijn overwinningsspeech op 4 november2008 in Grant Park, Chicago.