2025

Het jaar 2025 was bepaald geen overgangsjaar. Donald Trump keerde terug in het Witte Huis en daarmee brak geen nieuw hoofdstuk in de Amerikaanse politiek aan, maar begon, met Project 2025 onder de arm, een herneming van een conflict dat nooit echt was afgesloten. De verkiezingen van 2024 hadden geen rust gebracht, geen verzoening, geen hernieuwd vertrouwen in instituties. Ze hadden een machtswisseling opgeleverd die door miljoenen Amerikanen werd gezien als herstel en door miljoenen andere kiezers als een waarschuwing.

In de eerste weken van zijn tweede termijn maakte Trump duidelijk dat hij had geleerd van zijn eerste termijn. Hij was beter voorbereid en wilde meteen snelheid maken. Zijn presidentschap in 2025 stond in het teken van versnelling: versnelling van beleid, van confrontaties met de rechterlijke macht, van druk op federale instellingen en van politieke loyaliteit binnen zijn eigen partij. De toon was harder, de organisatie strakker, de ideologische samenhang groter. Dit stond allemaal in Project 2025. Voor diegenen die de moeite hadden genomen om het conservatieve beleidsstuk te lezen kwam dit alles niet als een verrassing. De tsunami aan presidentiële decreten wellicht wel.

Het Congres werd op een zijspoor gezet. Het door de Republikeinen gecontroleerde Congres legde Trump geen strobreed in de weg en accepteerde zijn decreten. De Republikeinen hadden wel een krappe meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat en dat zorgde voor interne verdeeldheid en maakte wetgeving wankel. Dat werd goed zichtbaar in het conflict over de begroting, wat leidde tot de langste government shutdown in de Amerikaanse geschiedenis. De shutdown functioneerde als machtsinstrument en als test van politieke uithoudingsvermogen.

Tegelijkertijd groeide buiten Washington het maatschappelijke verzet. 2025 kende grootschalige No Kings-demonstraties, niet geconcentreerd rond één thema, maar rond een breder gevoel dat democratische normen onder druk stonden. De integriteit van verkiezingen, de onafhankelijkheid van de rechtspraak, burgerrechten en persvrijheid waren terugkerende onderwerpen. De demonstranten kwamen uit alle lagen van de bevolking.

Die maatschappelijke spanning liep parallel aan de cultuuroorlog. Discussies over geschiedenis, identiteit en nationale symboliek bleven belangrijk. Besluiten over monumenten, onderwijs en federale vertegenwoordiging kregen politieke lading. Dat maakte 2025 tot een jaar waarin symboliek en machtspolitiek voortdurend door elkaar liepen.

Internationaal liet Amerika een minder voorspelbaar gezicht zien. De tweede termijn van Trump bevestigde een koers waarin bondgenootschappen instrumenteel werden benaderd en multilaterale structuren ondergeschikt waren aan nationale onderhandelingstactiek (America First). Dat gold voor defensie, handel en mensenrechtenbeleid. Voor bondgenoten betekende dit voortgaande onzekerheid.

Economisch was 2025 geen crisisjaar, maar wel een jaar van frictie. Inflatie, renteverlagingen en zorgen over begrotingstekorten speelden mee in het politieke debat, vooral omdat ze direct verbonden raakten aan verkiezingsbeloften en sociale ongelijkheid. Het ging veel over betaalbaarheid en bestaanszekerheid. Het zijn onderwerpen die de Democraten richting de tussentijdse verkiezingen in gaan zetten als politiek wapen.

Alles bij elkaar maakte 2025 duidelijk dat de Amerikaanse politiek zich niet in een fase van herstel bevond, maar in een fase van herdefinitie. De vraag was niet langer of het democratische systeem onder druk stond, maar hoe ver die druk zou worden opgevoerd voordat tegenkrachten effectief zouden worden.

2026

In formele zin is 2026 een tussentijds jaar, gedomineerd door de tussentijdse verkiezingen (midterms). Historisch gezien zijn midterms ongunstig voor de zittende president. De partij die het Witte Huis in handen heeft, verliest doorgaans zetels in het Congres. De midterms zullen bepalen of Trump ruimte krijgt om zijn agenda verder uit te rollen, of dat het Congres een remmende factor wordt.

Voor de Democraten zijn de verkiezingen van 2026 een toets van relevantie. De partij moet laten zien dat zij niet alleen oppositie kan voeren, maar ook een samenhangend alternatief kan formuleren dat verder reikt dan afkeer van Trump. Interne verdeeldheid, strategische keuzes en de verhouding tot progressieve bewegingen zullen daarbij doorslaggevend zijn.

Tegelijkertijd krijgt 2026 een symbolische lading door het 250-jarig bestaan van Amerika. Jubilea zijn nooit politiek neutraal, zeker niet in een land waar geschiedenis voortdurend inzet is van het debat. Vieringen, herdenkingen en publieke reflecties zullen onvermijdelijk verbonden raken aan vragen over democratie, inclusie en macht. Juist in een gepolariseerd klimaat kan zo’n moment verbindend werken of juist splijtend. Of Trump de rol als verbinder op zich zal nemen is de vraag. Hij zal er alles aan doen om zijn stempel op de viering van 250 jaar Amerika te drukken.

Wat 2026 waarschijnlijk niet zal brengen, is rust. Polarisatie zal blijven, juridische conflicten zullen doorlopen en maatschappelijke mobilisatie zal aanhouden. De uitkomst van de midterms zal richting geven, maar geen definitieve antwoorden opleveren. De fundamentele strijd over de koers van de Amerikaanse democratie is daarmee niet tijdelijk, maar structureel geworden.

2025 was geen op zichzelf staand politiek jaar, maar het begin van een nieuwe fase. En 2026 belooft geen afsluiting, maar een volgende confrontatie in een proces dat Amerika nog jaren zal bezighouden.