Tea Party gooit overheid op slot

Disneyland gesloten, Yellowstone National Park gesloten, het Vrijheidsbeeld dicht en duizenden ambtenaren die onbetaald thuis zitten. Dit zijn enkele voorbeelden van hoe een ‘government shutdown’, een sluiting van de overheid, er in Amerika uit ziet.

De Republikeinen en de Democraten konden het de afgelopen weken niet eens worden over een nieuwe begroting. Terwijl president Obama zijn handen vol had aan Syrië en belde met de president van Iran werd het gevecht tussen de Republikeinen en Democraten op Capitol Hill steeds grimmiger.

De Republikeinen namen het standpunt in dat de zorgwet van president Obama, de Affordable Care Act, beter bekend als Obamacare, moeten worden ontmanteld. Obamacare wordt door de federale overheid gefinancierd en de Republikeinen zijn daar fel tegen. “Defund Obamacare” was het devies en de conservatieve senator van Texas, Ted Cruz, hield zelf bijeenkomsten in het land waarde slogan op grote spandoeken stond. Het afschaffen van Obamacare (wet werd al 2010 is aangenomen) was voor de Democraten onbespreekbaar. De Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden hebben de afgelopen jaar al meerdere malen gestemd over het afschaffen van Obamacare. Dat voorstel werd steeds aangenomen aangezien ze de meerderheid in het Huis hebben. Vervolgens stemde de Senaat het voorstel weg, omdat daar de Democraten de meerderheid hebben.

Het was dus steeds een kansloze exercitie van de Republikeinen. Daarnaast werd Obamacare in 2010 door het Congres, de Democraten hadden toen in zowel het Huis als de Senaat een meerderheid, aangenomen. Er stemde zelfs enkele gematigde Republikeinen voor de wet. President Obama ondertekende de wet. De zorgwet, één van Obama’s topprioriteiten, was een feit.

Vervolgens waren conservatieve politici en lobbygroepen het daar niet mee eens en vroegen het Hooggerechtshof te kijken of zo veel overheidsbemoeienis wel grondwettig was. Het Hooggerechtshof oordeelde dat de wet niet in strijd met de Grondwet is en daarmee was de kous af. Maar niet voor Republikeinse presidentskandidaat Mitt Romney. Romney zei tijdens zijn verkiezingscampagne dat als hij president zou worden hij op dag 1 van zijn presidentschap Obamacare zou afschaffen. Daarmee werden de presidentsverkiezingen van 2012 een referendum over Obamacare. De uitslag is bekend. President Obama won de verkiezingen met overmacht van Romney. Volgens de Republikeinen wil de Amerikaanse bevolking Obamacare helemaal niet. De uitslag van de verkiezingen van 2012 bewijst het tegendeel.

Omdat ontmantelen van de Affordable Care Act dus niet lukte kwamen de Republikeinen met een alternatief. De Republikeinen in het Huis besloten een wet aan te nemen waarin Obamacare met 1 jaar werd uitgesteld. De gedachte was wellicht dat van uitstel afstel komt. Het voorstel werd in het Huis aangenomen, maar in de Senaat verworpen. En dus kwamen de Democraten en Republikeinen niet nader tot elkaar. President Obama riep het Congres nog wel op doen waar voor ze zijn ingehuurd, maar ook gaf aan dat er aan Obamacare niet zou worden getoornd.

De Democraten geven de Republikeinen de schuld en vice versa. De Republikeinen dachten met de onderhandelingen over de begroting Obamacare te kunnen af schaffen of althans te vertragen. De Democraten zijn daar vanzelfsprekend tegen. En dus ging de overheid op slot om dat Obamacare onderdeel werd van de begrotingsonderhandelingen, omdat de financiering van Obamacare in de begroting wordt opgenomen.

Was er dan helemaal geen mogelijkheid om de sluiting van de overheid te voorkomen? Jawel. Er zijn genoeg gematigde Republikeinen en Democraten die het liefst een oplossing hadden gevonden. In 2011 werd het schuldenplafond verhoogd (al ging dat ook al heel moeizaam) en een sluiting van de overheid is een iets van verstrekkende gevolgen kan hebben en laat de incompetentie van de volksvertegenwoordigers zien die door de Amerikaanse bevolking naar Washington zijn gestuurd.

Er is een kleine groep van conservatieve afgevaardigden en senatoren in het Congres  die eigenlijk de Republikeinse partij en daarmee het land gijzelen. Deze politici zijn beter bekend als Tea Partiers. Ze zijn in 2010 en 2012 gekozen mede door steun van Tea Party aanhangers uit hun district en staat. De Tea Party is opgericht na de verkiezing van president Obama in 2008 en zijn uiterst conservatief en moeten niets van zijn beleid hebben. Omdat ze tegen elk compromis met de Democraten zijn houden ze, in dat geval een nieuw begroting, maar zo zijn er tal van andere onderwerpen, het Congres en dus het land gegijzeld.

De ‘shutdown’ laat zien hoe veel invloed de Tea Party heeft in de Republikeinse partij. De voorzitter van het Huis, de Republikein John Boehner, lijkt de controle over zijn eigen partij kwijt te zijn. De Tea Partiers luisteren niet naar hem en gaan hun eigen gang. Zo hield vlak voor de ‘shutdown’, senator Ted Cruz een 21 uur durende toespraak in de Senaat om zijn ongenoegen over Obamacare nog eens uiteen te zetten. Veel van zijn partijgenoten waren hier niet blij mee en vinden dat dit soort acties de partij schaden. Maar de Tea Partiers zal het een zorg zijn.

Daarnaast zijn er volgend jaar tussentijdse verkiezingen en elke afgevaardigde wil herkozen worden, ook de Tea Partiers. En als zij maar enigszins bereidt zijn tot een compromis zullen ze daar door hun achterban op worden afgerekend. De afgevaardigden zijn met de steun van Tea Party aanhang gekozen, maar de Tea Party aanhang kan er voor zorgen dat ze hun herverkiezing verliezen. In veel conservatieve staten is de Tea Party aanhang fanatiek en vormen zij een substantieel deel van het electoraat. Dus voor veel politici staat herverkiezing op het spel en voor veel volksvertegenwoordigers staat herkozen worden hoger op hun eigen politieke agenda dan een begroting aannemen en zo het land draaiende te houden.

Het lijkt voor de Republikeinen een déjàvu te worden. In 1995, toen Bill Clinton president was, ging de overheid ook op slot. Die ‘shutdown’ duurde toen maar liefst 28 dagen. Uiteindelijk kregen de Republikeinen de schuld. Het lijkt er op dat de Republikeinen nu weer de schuld krijgen van de sluiting, alleen omdat ze niet willen dat er overheidsgeld wordt gebruikt om Obamacare te financieren.

En het volgende probleem dient zich al weer aan. Half oktober wordt de debt ceiling, het schuldenplafond, bereikt. Als dat plafond niet wordt verhoogd kan de Amerikaanse overheid geen geld meer lenen op de kapitaalmarkt. De overheid kan dan geen leningen meer afsluiten en kan de rente op staatsobligaties niet meer betalen. Het schuldenplafond zal moeten worden verhoogd, maar als er nog steeds een ‘shutdown’ is zijn de gevolgen niet te overzien. De Amerikaanse economie, die nog steeds kwetsbaar is, zal dan een behoorlijke klap krijgen. En dat alleen omdat een aantal theedrinkers het land politiek gijzelen.