De Amerikaanse kiezer heeft gesproken. Donald Trump wordt de 45^ste president van Amerika. Nu de stof enigszins is neergedaald en men is bijgekomen van de eerste schok rijst de vraag hoe het zo ver heeft kunnen komen. Hoe kan het dat een man met totaal geen politieke ervaring en die tijdens zijn campagne verschillende groepen schoffeerde en beschimpte zijn intrek in het Witte Huis mag nemen? Daar zijn een aantal oorzaken voor.

Allereerst is Amerika hopeloos verdeeld. De polarisatie is onder het presidentschap van Obama alleen maar verder toegenomen en vooral de afgelopen twee jaar toen de Republikeinen de meerderheid in het Congres hadden.

Daarnaast deden twee impopulaire kandidaten mee. En beide kandidaten waren niet eens heel goed. De Republikeinen kregen iemand die ze eigenlijk niet wilde en die mensen beledigde. De Democraten kozen voor een elitaire vrouw die afstandelijk is en vergat echt contact met de gewone Amerikaan te maken. En iemand die, door alle schandalen, als onbetrouwbaar werd gezien. Het was kiezen tussen twee kwaden en dat is goed te zien in de cijfers.

Hillary Clinton won de popular vote. Van alle kiezers die gingen stemmen stemde 60 procent op Donald Trump en 61 procent op Clinton. Uiteindelijk kreeg Hillary 2,2 miljoen meer stemmen dan Trump. De verschillen waren klein. Trump had in Michigan slechts 12.000 stemmen meer dan Clinton en Trump won in Pennsylvania slechts met een voorsprong van 78.000 stemmen.

Maar de verschillen zijn goed te zien als je naar verschillende groepen kijkt. Van alle Latino’s stemde 29 procent op Donald Trump en van alle African-Americans stemde slechts 8 procent op Trump. Van deze groepen stemde dus de meerderheid op Clinton. Maar omdat de opkomst onder deze groepen lager was dan in 2012 haalde Clinton veel minder stemmen dan Barack Obama.

Daarnaast stemde 58 procent van alle blanke kiezers op Trump. Het feit dat Trump vrouwen gedurende de hele campagne beledigde maakte niet veel uit. Van alle blanke vrouwelijke kiezers stemde 53 procent op Trump. En zowel laag als opgeleide kiezers stemde op The Donald. Veel rijke mensen stemde op Trump, terwijl mensen die 500.000 dollar of minder verdienen juist op Clinton stemde.

De millennials, de groep die tijdens de voorverkiezingen massaal op Bernie Sanders stemde, daar koos slechts 26 procent voor Clinton en 15 procent voor Trump. Clinton kreeg de meeste stemmen in de steden en Trump vooral op het platteland. Zelfs de Amish, die onder andere in Pennsylvania wonen. gingen langs de deur op mensen te overtuigen om op Trump te stemmen.

Maar de winst van Trump komt vooral door de onvrede en frustratie onder de kiezers. De Amerikaanse kiezer die verandering wil koos voor Donald Trump. Van de Amerikanen die vinden dat het verkeerde kant op gaat met Amerika stemde 69 procent op Trump. Van de kiezers die boos zijn op federale overheid en het establishment stemde 77 procent op Trump.

De onvrede, de woede, de frustratie is door de campagne van Clinton totaal onderschat. De oorzaak van het verlies van Clinton ligt vooral aan haarzelf en haar campagne. De campagne van Clinton was achteraf gezien slecht. Maar tegenover een man met geen politieke ervaring en een kleine organisatie had Clinton moeten winnen. Maar als je niet de moeite neemt om laag opgeleide kiezers, waar Trump zich op richt, in Wisconsin te bezoeken dan snap je de belevingswereld van die kiezers niet en wat er bij hen leeft. En dan als je de klik met je achterban niet meer kan maken, dan gaat het fout. Trump maakte die klik wel. Clinton had zich veel minder moeten richten op Trump en meer op de problemen van de gewone Amerikaan; de staalarbeider die werkloos thuis zit, de alleenstaande moeder die twee kinderen moet opvoeden, de Irak-veteraan die niet de juiste medische zorg krijgt, etc.

De kiezers die op Trump stemde deden dat vooral vanuit emotie. Trump heeft ingespeeld op de emotie en het onderbuikgevoel van de zogenoemde silent majority. De kiezer die niet gehoord wordt en die niet serieus wordt genomen en die zocht naar een kandidaat die zijn en haar zorgen en problemen begrijpt en zegt dat het allemaal beter wordt. Dat de American Dream niet slechts een droom blijft en dat jouw kinderen het in de toekomst wel beter zullen hebben dan jij.

De Republikeinen omarmen Trump nu hij president wordt. Maar de Republikeinen zijn hypocriet en hebben boter op hun hoofd. Ze pronken nu met het feit dat ze hebben bijgedragen aan het succes van Trump. Maar dat is niet zo. In de laatste weken werd er door de Republikeinen geen geld meer in de campagne van Trump gestoken, maar ging het geld naar senatoren die voor hun herverkiezing campagne voerde. Dat heeft gewerkt, want de Republikeinen houden de meerderheid in de Senaat.

Maar de Republikeinen willen nu maar wat graag met Trump samenwerken, maar vragen zich waarschijnlijk ook af hoe een presidentschap er onder Trump uit komt te zien. Dat blijft vooralsnog onduidelijk. De entourage van Trump begreep bij zijn eerste bezoek aan het Witte Huis niet dat alle medewerkers die in de West Wing werken moeten worden vervangen. Het geeft aan dat het team van Trump totaal geen idee heeft wat er allemaal bij komt kijken en dat zou iedereen zorgen moeten baren. Daarnaast vertrekken er met de Obama’s nog duizenden medewerkers uit het Witte Huis.

De aanstelling van Reince Priebus, de voorzitter van de Republikeinse partij, als staf-chef geeft te denken. Trump ageerde tijdens zijn campagne tegen de lobbyisten en alle insiders in Washington. En Priebus is juist een echte insider en dus doet Trump precies het tegenover gestelde dan wat hij beloofde. Daarnaast wordt senator van Alabama, Jeff Sessions, minister van Justitie. Sessions werd in het verleden beschuldigd van racisme, is voor het terug van het herinvoeren van Don’t Ask, Don’t Tell en wil Guantánamo Bay open houden.

Trump heeft aangegeven dat hij het land weer bij elkaar wil brengen. Maar vooral zijn campagne heeft er voor gezorgd dat het land meer verdeeld is dan ooit. Kan Trump als een symbool van de polarisatie in Amerika iets doen in het zieke corrupte Washington waar hij in zijn campagne zo tegen tekeer ging?

En nu de Republikeinen het hele Congres in handen hebben kan Trump veel plannen moeiteloos doorvoeren. Al zullen de Republikeinen niet klakkeloos alles overnemen wat hij voorstelt.

Wat houdt het beleid van Trump in voor de erfenis van Obama? Dat is nog onduidelijk, zoals veel van zijn beleid nog vaag is. Trump lijkt niet alles wat Obama heeft bereikt te willen afbreken. Hij heeft gezegd dat hij Obamacare niet geheel wil ontmantelen. Hij wil de goede onderdelen handhaven en ook zijn standpunt ten aanzien van de NAVO zal worden afgezwakt. Maar hoe gaat Trump in een hopeloos verdeeld land zijn beloften waarmaken?