Jimmy Carter, de 39^ste president van Amerika is op 100-jarige leeftijd overleden. Carter was president van 1977 tot 1981. De Democraat Carter diende maar één termijn. Hij verloor de presidentsverkiezingen in 1980 van de Republikein Ronald Reagan.

James Earl Carter jr. was van eenvoudige komaf. Hij werd in 1924 geboren in Plains, Georgia. Voor hij de politiek in ging was hij luitenant bij de marine en eigenaar van een pindaplantage en werd dan ook vaak aangeduid als die pindaboer uit Georgia. Hij trouwde in 1946 met Rosalynn Carter.

Maar Carter was meer dan een eenvoudige pindaboer. Hij was 1971 tot 1975 gouverneur van Georgia. Toen Carter in 1977 aantrad als president erfde hij van zijn voorganger Gerald Ford een economische crisis. Door de Vietnam-oorlog zat Amerika diep in de rode cijfers. Ook kwam er een oliecrisis en Carter slaagde er niet in om de economische malaise op te lossen. Het binnenlands beleid van Carter was geen succes.

Op buitenlands terrein had Carter meer succes. Het bekendste en grootste succes waren de Camp David-akkoorden waarmee Israël en Egypte een vredesverdrag tekende. In 1979 werden in Iran 52 Amerikaanse burgers en militairen 444 dagen gegijzeld in de Amerikaanse ambassade in Teheran. De dag nadat Carter het Witte Huis had verlaten kwamen de gijzelaars vrij. Men vermoede dat er sprake was van een deal tussen Iran en de campagne van Ronald Reagan, maar daar is nooit bewijs voor gevonden.

In zijn buitenlandse beleid zette Carter zich in voor de mensenrechten. Zo beëindigde Carter de steun aan de dictator Anastasio Somoza García van Nicaraqua. Carter had goede banden met Sjah van Iran. Maar toen in 1979 de volksopstand ontstond en de Sjah werd verbannen en politiek asiel in Amerika kreeg leidde dat tot de gijzeling in de Amerikaanse ambassade. Carter wist dit niet op te lossen.

In 1979 viel de Sovjet-Unie Afghanistan binnen. Na de invasie kondigde Carter de Carter- doctrine aan. Deze doctrine hield in dat Amerika geen andere mogendheid zou toestaan om controle te krijgen over de Persische Golf. Om tegenwicht te bieden aan de Sovjets startte Amerika met een militair trainingsprogramma dat miljarden kostte. Het leidde islamitische fundamentalisten (moedjahedien) in Afghanistan en Pakistan op om tegen de Sovjets te vechten. Terugblikkend kan worden gesteld dat dit mede tot het ontstaan en opmars van de Taliban en islamitische theocratieën in de regio heeft geleid.

Jimmy Carter verliet enigszins roemloos het toneel. Maar werd na zijn presidentschap alom geprezen voor zijn humanitaire werk. Hij richtte in 1982 het Carter Center op wat zich inzet voor mensenrechten, de verbreiding van de democratie en het oplossen van internationale conflicten. In 2002 kreeg Carter de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn inzet voor het vinden van vreedzame oplossingen voor internationale conflicten en het bevorderen van de democratie en economische ontwikkeling. Ook was Carter betrokken en vrijwilliger bij Habitat for Humanity, een non-profit organisatie dat huizen bouwt en renoveert en onderdak biedt aan onder andere vluchtelingen.

In 2015 werd er bij Carter kanker in zijn lever geconstateerd met uitzaaien. Maar na een succesvolle behandeling was hij vrij van kanker. Maar Carter was 2023 na een aantal ziekenhuisbehandelingen uit behandeld en ontving de laatste dagen van zijn leven thuis palliatieve zorg. Op 29 december 2024 overleed Carter op 100-jarige leeftijd.

In september 2024 bezocht ik Plains, Georgia, waar Carter tot zijn dood leefde en waar ze hem als hun president zien. Ik bezocht onder andere zijn oude campagnekantoor en de school waar hij naar toe ging.

Jimmy Carter zal vooral herdacht worden voor wat hij na zijn presidentschap heeft gedaan op het gebied van de mensenrechten en het oplossen van internationale conflicten. Carter was een pindaboer die president werd en uiteindelijk de Nobelprijs voor de Vrede kreeg. Een lang en bewogen leven.