Terugblik op 2020

Het jaar 2020 loopt zijn einde. Het was een raar jaar dat we ons nog lang zullen herinneren. Het jaar dat de wereld werd getroffen door een wereldwijde pandemie. Amerika werd had getroffen door het coronavirus. Er vielen honderden duizenden coronadoden en miljoenen mensen verloren, als gevolg van de pandemie, hun baan.

Te midden van de pandemie ging Amerika naar de stembus. De strijd ging tussen president Donald Trump en de voormalige vice-president Joe Biden. Donald Trump zou eenvoudig een tweede termijn winnen met een bloeiende en groeiende economie. Maar toen de coronacrisis toesloeg veranderde dat alles. Trump liet zien dat hij als president niet in staat was om als een crisismanager op te treden. Hij bagatelliseerde het virus, verkondigde leugens, verspreidde disinformatie en complottheorieën, terwijl er elke dag mensen stierven aan het virus, deed Trump veel te weinig. Hij liet een totaal gebrek aan leiderschap zien. Hij negeerde adviezen van medische experts. En toen hij zelf het coronavirus opliep liet hij, nadat hij was opgeknapt, weten dat men er niet bang voor hoefde te zijn.

Als gevolg van de coronacrisis zagen de verkiezingen er anders uit dan in andere verkiezingsjaren. Waarbij Trump gewoon grote campagnebijeenkomsten hield met honderden mensen die geen afstand hielden en geen mondkapje droegen, bleef Joe Biden grotendeels thuis in zijn kelder zitten en hield voornamelijk virtuele bijeenkomsten. Hij nam, in tegenstelling tot Trump, het virus wel serieus.

Veel mensen waren bang om fysiek naar een stemlokaal te gaan en daarom besloten kiezers via de post te stemmen. Vanaf het begin wees Donald Trump erop dat stemmen per post heel fraudegevoelig is, ondanks dat daar geen bewijs voor was. Miljoenen Amerikanen stemde per post. Al voor de verkiezingsdag hadden miljoenen Amerikanen hun stem uitgebracht. Dit waren voornamelijk Democratische kiezers. Naast het stemmen per post was er ook een hoge opkomst. Republikeinse kiezers gingen op de verkiezingsdag massaal stemmen. Op de verkiezingsdag leek Donald Trump te winnen. Hij lag voor in de meeste staten, maar toen moesten de stemmen die per post waren binnengekomen nog geteld worden. Toen de miljoenen poststemmen werden geteld veranderde het beeld en verloor Trump zijn voorsprong in de belangrijke staten als Wisconsin, Michigan, Pennsylvania en Georgia. Na dagenlang tellen van stemmen won uiteindelijk Joe Biden deze staten met een kleine marge en werd daarmee de nieuwe president.

Maar Donald Trump, die bij voorbaat al had gezegd dat hij zich bij een verlies niet zou neer leggen, besloot rechtszaken tegen de staten aan te spannen. Volgens Trump zou hij alleen kunnen verliezen als er op grote schaal gefraudeerd zou zijn met poststemmen. Hij wilde met rechtszaken zorgen dat de staten de uitslag zouden veranderen. Trump eiste hertellingen in onder andere Wisconsin, Michigan en Georgia. De rechtszaken werden afgewezen en de hertellingen veranderde niets aan de uitslag. Na dat Trumps juridische en politieke acties op niets uitliepen certifieerde de staten de uitslag en stelde het kiescollege de uitslag formeel vast.

Doordat Donald Trump de legimiteit van de verkiezingen ter discussie stelt, ondermijnt hij het democratische proces. Hij verkondigde ongefundeerde beschuldigingen over grootschalige fraude en illegale stemmen waar geen bewijs voor is. Wat schokkend is, is dat veel Republikeinen zich achter Trump scharen en zijn beschuldigingen en beweringen niet ontkrachten of tegen spreken. Voor de Republikeinen doet het democratische proces er niet meer toe. De democratie is minder belangrijk dan de loyaliteit aan de (autoritaire) leider. Dat deze leider alles doet om de macht te houden lijkt voor veel Republikeinen geen probleem. Het laat zien hoe Donald Trump de Republikeinse partij heeft getransformeerd en in een wurgreep houdt. En de Republikeinen volgen lijdzaam hoe hij de democratie en Amerika grote schade toebrengt.

Donald Trump voerde een beleid van verdeeldheid. Hij begon al vier jaar geleden, maar in het verkiezingsjaar en met zijn herverkiezing op het spel probeerde hij met een culturele burgeroorlog en het zaaien van angst de verkiezingen te winnen. Maar het grootste deel van het Amerikaanse electoraat besloot genoeg te hebben van Trumps retoriek, de verdachtmakingen en complottheorieën die hij verkondigde. Trump heeft een klimaat gecreëerd waar het bereiken van compromissen om de levens van de gewone Amerikanen te verbeteren nauwelijks nog mogelijk is. Een politieke burgeroorlog staat op het punt om los te barsten.

Amerika is nog niet van Trump en het Trumpisme af. Trumps beleid zal een blijvende invloed hebben op de Amerikaanse politiek. Er stemde ruim 74 miljoen Amerikanen op Trump, 7 miljoen minder dan op Joe Biden, maar het laat zien dat veel mensen het beleid van Trump toch goed keurde.

Amerika had ook te maken met sociale onrust. De dood van George Floyd leidde tot grote demonstraties en plunderingen. De Black Lives Matter beweging die protesteerde tegen het politiegeweld, waar vooral zwarte Amerikanen mee te maken hebben, leidde tot geweld in steden als Portland, Oregon en Kenosha, Wisconsin. Trump verkondigde dat hij de president van law and order is en wilde het leger inzetten om de orde te herstellen. En hij liet het plein voor het Witte Huis schoon vegen en weigerde om het onderliggende probleem, institutioneel racisme, te adresseren. Trump gooide alleen maar meer olie op het vuur. De sociale onrust pakte Trump verkeerd aan.

Wat ook exemplarisch was voor Trumps presidentschap en wat ook in 2020 door ging was de oorlog met de media. Trump bestempelde onder andere nieuwszender CNN en de krant The New York Times als ‘fake news’ en ‘vijand van het volk.’ Volgens Trump behandelen ze hem oneerlijk en schreven ze alleen maar negatieve verhalen over hem. Hoewel Trump zegt dat hij een hekel aan de ‘linkse’ media heeft, heeft hij ze ook nodig. Trump houdt er van om in de schijnwerpers te staan dus heeft hij een haat-liefde verhouding met de media.

Het is gebruikelijk dat een president in zijn laatste dagen gratie verleent aan personen. Barack Obama verleende gratie aan mensen die voor een klein vergrijp al jaren achter de tralies zaten. Maar Donald Trump geeft de voorkeur zijn persoonlijke politieke vrienden die onder andere voor liegen tegenover het Congres, belastingontduiking en witwassen vast zitten gratie te verlenen. Trump besloot zijn voormalige campagnemanager Paul Manafort, voormalig nationale veiligheidsadviseur Michael Flynn en adviseur Roger Stone gratie te verlenen. Mensen die zijn veroordeelt, maar altijd loyaal zijn gebleven aan de president, schiet Trump nu te hulp. Opvallend is dat Trump gratie verleent aan mensen die naar aanleiding van het onderzoek van Robert Mueller in de gevangenis zijn belandt. Trump heeft onderzoek altijd afgedaan als een heksenjacht.

Het afgelopen jaar was een achtbaan. Over de toekomst van Amerika ben ik somber. De toekomst ziet er niet rooskleurig uit. Amerika staat voor immense uitdagingen en heeft grote problemen. Met het huidige politieke klimaat in Washington D.C. zie ik niet snel verbetering.

Er waren toch nog wat kleine lichtpuntjes. Er zijn verschillende coronavaccins goed gekeurd en in Amerika is men begonnen met het vaccineren. En wat ook positief is, is dat meer dan 155 miljoen Amerikanen zijn gaan stemmen. Heel veel Amerikanen vonden het belangrijk om hun stem te laten horen en om een signaal af te geven dat ze een andere koers voor Amerika willen. Ook kwamen er na moeizame onderhandelingen twee coronasteunpakketten om de economie te ondersteunen en een nieuwe federale begroting. Als het er echt op aan komt, komt er altijd op het laatste moment een compromis waar beide partijen dan enigszins mee kunnen leven. Maar het laat zien hoe verziekt het politieke klimaat is.

Het was een donker jaar met toch nog enige lichtpuntjes. Maar Amerika gaat een moeilijke periode tegemoet en de toekomst is onzeker. Amerika is een land van grote polarisatie. Het is land wat verdeeld is in twee kampen en met een dalend vertrouwen in de democratie. Met de (aanstaande) politieke burgeroorlog wordt het er voorlopig niet beter op. Amerika zal helaas voorlopig nog in het donker zitten.