Alsof de chaos in Afghanistan rondom de evacuatie van Amerikanen en Afghanen nog niet genoeg was kwam daar de terroristische aanslag door IS-K, waarbij 13 Amerikaanse militairen werden gedood en honderden Afghanen, nog eens bij.

President Joe Biden beleeft nu de moeilijkste periode in zijn nog prille presidentschap. Maar Biden houdt voet bij stuk. Hij staat nog steeds achter zijn besluit om uit Afghanistan te vertrekken. Amerikaans langste oorlog, ruim 20 jaar, is voorbij. Het is genoeg geweest. Maar Biden zweerde wraak voor de terroristische aanslag. “We will nog forgive. We will not forget. We will hunt you down and make you pay”, aldus Biden. Hij voegde de daad bij het woord en liet een drone aanval uitvoeren op IS strijders.

De vraag is, los van de rampzalige evacuatie uit Afghanistan en de vreselijke aanslag, of Amerika lessen gaat trekken uit 20 jaar oorlog en wat dat voor besluiten in de toekomst zal betekenen. Met andere woorden, had Amerika lessen kunnen trekken uit het verleden?

De vergelijking die snel wordt gemaakt is die met Vietnam. De beelden van helikopters die van de Amerikaanse ambassade in Kabul vertrokken riep herinneringen op aan het vertrek van de Amerikanen uit Saigon in 1975.

Uit de oorlog in Vietnam had Amerika lessen moeten trekken. De reden om naar Vietnam te gaan was een andere reden dan naar Afghanistan. Maar na vele jaren oorlog in zowel Vietnam als in Afghanistan bleven generaals en het ministerie van Defensie tegen verschillende presidenten, van Johnson tot Nixon en van Bush tot Obama, zeggen dat de overwinning nabij was en dat alles volgens plan verliep. Maar uit de Pentagon papers, die openbaar werden gemaakt door de media, kwam een heel ander beeld naar voren. En dit zal ook blijken uit de Afghan papers.

Net als bij de Pentagon papers werd ook rondom Afghanistan een veel te rooskleurig beeld geschetst dan wat er werkelijk op de grond plaats vond. Bij de Pentagon papers geloofde veel medewerkers binnen Defensie dat de oorlog kon worden gewonnen. Dat vertelde ze tegen de president en vertelde niet wat de werkelijke situatie was in Vietnam. Geen enkele president wilde gezichtsverlies leiden en dus uit Vietnam vertrekken. En dat gold ook voor Afghanistan.

Ook de oorlog Irak, waar Amerika onder valse voorwendselen aan begon, verliep niet zoals Amerika het had voorgesteld, Toen president George W. Bush op een vliegdekschip onder de spandoek met de tekst “Mission Accomplished” zei dat Amerika de oorlog had gewonnen en dat de klus was geklaard begon een langslepende oorlog. Daarna werd fout op fout gestapeld en werd steeds gezegd dat overwinning nabij was. En in het machtsvacuüm dat ontstond zag IS de kans om een kalifaat uit te roepen. Er werden geen massavernietigingswapens in Irak gevonden en de vraag is of Amerika na de inval in Irak echt veiliger is geworden.

Amerika had uit de Vietnamoorlog, de Pentagon papers en de fouten in Irak lessen moeten trekken. Maar het drama van de Vietnamoorlog is waar Amerika liever niet aan herinnerd wil worden. Meer dan 58.000 Amerikaanse militairen sneuvelde in de Vietnamese jungle. Maar Vietnam was in de jaren ’60 en ’70 en na de aanslagen van 11 september 2001 moest Amerika wel reageren. Maar als men naar Vietnam had gekeken en zich had verdiept in de geschiedenis van Afghanistan en had gekeken naar de ervaringen van de Russen in Afghanistan van 1979 tot 1989 dan had men al veel eerder kunnen concluderen dat Amerika de oorlog in Afghanistan nooit zou kunnen winnen, zoals dat ook duidelijk was in Vietnam.

Maar gezichtsverlies voor het machtigste leger ter wereld is iets wat geen enkele president op zijn CV wil hebben. Het is dus moedig dat president Joe Biden wel die stap durfde te zetten. Hij was al tijdens zijn vicepresidentschap voor het terug trekken van de troepen uit Afghanistan. Maar had ook geen andere keus. Zijn voorganger had al een deal met de Taliban gesloten.

Maar de evacuatie uit Afghanistan was chaotisch en had kunnen worden voorkomen als de inlichtingendiensten de juiste informatie aan Biden hadden gegeven en hadden gekeken hoe rampzalig het vertrek uit Vietnam was. Met meer tijd en militairen was de chaos misschien te voorkomen. Maar Amerika heeft moeite om lessen te trekken uit eerdere militaire interventies. Amerika lijkt maar moeilijk te leren van oorlogen uit het verleden.

Biden noemde in een toespraak de evacuatie een succes. Hoewel het Witte Huis zegt dat er duizenden Amerikanen en Afghanen zijn geëvacueerd zal toch de dood van 13 Amerikaanse militairen de mensen die zijn achter gebleven bij de Amerikaanse bevolking beklijven en zal Biden dit zijn gehele presidentschap blijven achtervolgen. De evacuatie verliep chaotisch en was geen succes. Maar Biden wil nu een punt zetten achter de nachtmerrie in Afghanistan. De manier waarop Amerika is vertrokken zal voelen als een nederlaag. Maar na 20 jaar is de oorlog (eindelijk) voorbij.