Nu Obama is herkozen voor een tweede termijn zal hij de beloften die hij tijdens de verkiezingscampagne beloofde waar moeten maken. Maar zoals Obama dat in 2008 ook beloofde kwam hij sommige beloften niet na.

Obama beloofde in 2008 Guantanamo Bay te sluiten. Hij beloofde de regelgeving rondom immigratie te hervormen. Deze beloften kwam hij niet na. Ook drong hij staatsschuld niet terug en bracht het werkloosheidspercentage niet terug tot 6 procent. Wel beëindigde hij de oorlog in Irak, schafte hij ‘Don’t Ask, Don’t Tell’ af en loodste hij een wet voor de hervorming van de gezondheidzorg, beter bekend als ‘Obamacare’, door het Congres. En Obama zorgde er voor dat vrouwen voor hetzelfde werk hetzelfde salaris krijgen als mannen.

Eigenlijk heeft Obama in de afgelopen verkiezingen niet echt veel beloofd. Obama heeft vooral gesproken over wat Mitt Romney zou doen en dat dit niet de weg vooruit is. Het is verstandig om niet te veel te beloven, want Obama weet ondertussen hoe het in Washington werkt en met een vijandig Congres is het moeilijk zaken doen.

Obama’s tweede termijn zal dan ook duidelijk verschillen van zijn eerste vier jaar. Daar zijn een aantal redenen voor. Allereerst kan Obama niet meer herkozen worden, dus kan hij soepeler en losser opereren, omdat hij zich geen zorgen meer hoeft te maken over een volgende termijn. Verschillende adviseurs vonden het dan ook onverstandig toen Obama in zijn eerste termijn besloot om de hervorming van de gezondheidszorg, de Affordable Care Act, als één van de speerpunten van zijn binnenlands beleid te maken. De kans dat dit zou mislukken was aanwezig en zou wel eens een tweede termijn kunnen bedreigen. Maar het Congres nam de wet aan en ook het Hooggerechtshof keurde de wet goed.

Daarnaast had Obama toen hij in 2009 aantrad te maken met een meerderheid van de Democraten in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Als dit niet het geval was geweest was ‘Obamacare’ waarschijnlijk nooit door het Congres gekomen. De situatie is nu anders. De Democraten hebben de meerderheid in de Senaat behouden, maar het Huis is nog steeds in Republikeinse handen.

Door de herverkiezing van Obama heeft hij ‘Obamacare’ veilig gesteld. Mitt Romney had aangekondigd dat hij op zijn eerste dag als president ‘Obamacare’ zou afschaffen. Alle onderdelen van de Affordable Care Act treden allemaal op 2014 in werking. Obama zorgt er met de historische wet voor dat meer dan 40 miljoen Amerikanen een ziektekostenverzekering krijgen. De wet is gebaseerd op de wet die Mitt Romney als gouverneur van Massachusetts invoerde. En Romney baseerde zijn wet weer op het Nederlandse stelsel. Ook zorgt ‘Obamacare’ er voor dat mensen niet meer geweigerd kunnen worden door verzekeringsmaatschappijen, omdat ze een bepaalde aandoening hebben. Er loert nog wel een gevaar. De Republikeinen zullen proberen de wet te blokkeren. Maar omdat de Democraten een meerderheid in de Senaat hebben maakt een voorstel in het Huis geen kans van slagen. Na de verkiezingen van 6 november zijn er in 30 van de 50 staten nu Republikeinse gouverneurs. Deze gouverneurs zullen verschillende onderdelen van de wet proberen aan te vechten of ze niet uitvoeren.

Een andere reden is dat toen Obama in 2009 aantrad de werkloosheid net zo hoog is, als dat die nu is. Het stimuleringspakket van 800 miljard dollar en de redding van de auto-industrie zorgde er voor dat er niet nog eens miljoenen banen verloren gingen. De Amerikaanse economie kwakkelt nog steeds en net werkloosheidspercentage is 7,9 procent. In Obama’s tweede termijn zal hij de werkloosheid echt verder omlaag moeten brengen.

Voordat de president aan zijn tweede termijn kan beginnen liggen de kaarten dus al anders dan aan het begin van de eerste vier jaar. Maar wat staat Obama allemaal te wachten?

Obama moet allereerst voor het eind van het jaar met het Congres een oplossing zien te vinden om de zogenoemde ‘fiscal cliff’ te vermijden. Als het Witte Huis en het Congres hier geen overeenstemming over bereiken treden per 1 januari 2013, wanneer de ‘Bush tax cuts’ aflopen, grote bezuinigingen en belastingverhogingen in werking die er voor kunnen zorgen dat Amerika in een nieuwe recessie terecht komt. De belastingverhogingen zullen vooral de middenklasse treffen en Obama heeft gezworen deze groep te helpen tijdens de verkiezingscampagne. Obama heeft zijn herverkiezing dan ook voor het grootste deel aan hen te danken. Eigenlijk wil men de ‘Bush tax cuts’ verlengen. Maar als deze niet verlengd worden eist Obama dat er een belastingverhoging komt voor de hoogste inkomens om zo het begrotingstekort terug te dringen. De Republikeinen zijn hier tegen.

Maar er is wellicht een oplossing. De Republikeinen willen dat de overheid minder geld uitgeeft en als Obama met de Republikeinen overeenstemming kan bereiken over een aantal structurele bezuinigingen dan kan dit leiden tot een verkleining van het begrotingstekort en het terug dringen van de staatsschuld. De Republikeinen zouden dan water bij de wijn moeten doen ten aanzien van extra belastingen voor de allerrijksten. Of dit realistisch is, is de vraag. De Republikeinen zullen zeer gefrustreerd zijn dat, de in hun ogen de ‘linkse’, Obama is herkozen en zullen niet zo maar bereidt zijn tot samenwerking. Het is te hopen dat de politici van beide partijen niet hun eigen belang voorop stellen maar die van het land. Er moet een oplossing komen, dit is namelijk de enige manier om de economie uit het slop te trekken.

Tenslotte is daar nog de grote verdeeldheid op Capitiol Hill, de polarisatie, die tijdens Obama’s eerste termijn alleen meer is toegenomen. Zoals hierboven is aangegeven zullen het Witte Huis en het Congres het eens moeten worden over maatregelen om het begrotingsravijn, de ‘fiscal cliff’, te voorkomen. Maar door de grote verdeeldheid tussen Democraten en Republikeinen zal dit niet eenvoudig zijn.

Obama gaf in 2008 aan dat hij wilde samen werken met de Republikeinen, maar kwam er al snel achter dat dit niet lukte. In zijn overwinningstoespraak gaf Obama aan weer samen te willen werken met de Republikeinen, maar niet tegen elke prijs. De vraag is of Obama dat nu wel voor elkaar krijgt. Het wantrouwen tussen de twee partijen is gigantisch. Zeker nu de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden rekening moeten houden met de extreem rechtse afgevaardigden die door Tea Party worden gesteund.

Daarnaast krijgt Obama waarschijnlijk de kans om twee nieuwe rechters voor het Hooggerechtshof te benoemen, Dit zullen waarschijnlijk progressieve rechters zijn. De Senaat moet die benoeming overigens wel goedkeuren. Zoals het Hooggerechtshof belangrijk was bij ‘Obamacare’, kan het Hooggerechtshof ook in de toekomst bij besluitvorming en beleid een cruciale rol spelen.

Daarnaast krijgt de president te maken met kwestie Iran en zal hij zich hoogstwaarschijnlijk intensiever bezig houden met ander buitenlands beleid, zoals de oorlog in Syrië en de vrede tussen Israel en de Palestijnen, waar hij in zijn eerste termijn niets aan heeft gedaan. Misschien kan hij dan de Nobelprijs die hij kreeg wat glans geven. Op binnenlands gebied is de verwachting dat hij wat zal doen aan de immigratiehervorming en aan klimaatverandering. En Pino hoeft niet bang zijn voor zijn baan.

Obama’s tweede termijn biedt dus grote uitdagingen, maar het succes zal van veel zaken afhangen. Om te zorgen voor het herstel van de Amerikaanse economie en op tal van andere punten is samenwerking nodig, maar of men bereid is over de eigen schaduw heen te springen en te handelen in het belang van Amerika is afwachten.