Gesprek president Oekraïne leidt tot impeachmentprocedure

Een telefoongesprek tussen president Donald Trump en de president van Oekraïne, Volodymyr Zelensky leidt tot een afzettingsprocedure. Hoe kwam het zo ver en wat houdt het Oekraïne-schandaal in?

Half juli had president Trump een telefoongesprek met zijn Oekraïense ambtsgenoot Zelensky. Volgens Trump was het een geweldig en perfect gesprek en was er niets besproken wat niet door de beugel kan. Maar een inlichtingenofficier die van hoge medewerkers uit het Witte Huis hoorde dat er toch iets was gebeurd wat hoogst ongebruikelijk is, besloot dit te melden.

Deze klokkenluider bracht de zaak aan het rollen. Door journalistiek graafwerk van onder andere The Washington Post en de Wall Street Journal kwam naar buiten dat Trump Zelensky om een ‘gunst’ had gevraagd.

Trump vroeg of Zelensky corruptie bij een gasbedrijf opnieuw wilde laten onderzoeken. Bij dat Oekraïense gasbedrijf heeft de zoon van Democratische presidentskandidaat en voormalig vice-president Joe Biden, Hunter Biden gewerkt. In ruil voor schadelijke informatie (dirt) over Biden en zijn zoon zou Oekraïne voor een waarde van 400 miljoen dollar aan defensiemateriaal krijgen, wat al door het Congres was goedgekeurd, maar wat Trump had tegengehouden.

Maar waarom is dit telefoongesprek nu zo schadelijk voor de president?

Ten eerste vraagt Trump aan een buitenlandse mogendheid om schadelijke informatie over een politieke rivaal tijdens de presidentsverkiezingen van 2020 te verzamelen. In ruil daar voor krijgt het land defensiemateriaal. President Trump probeert door inmenging van een buitenlandse mogendheid de verkiezingen van 2020 te beïnvloedden. Déjà vu van 2016 all over again.

Ten tweede werd duidelijk dat men de transcriptie van het gesprek, dat het Witte Huis tot ieders verbazing naar buiten bracht, eigenlijk wilde tegen houden en op een aparte computer server had gezet waar maar weinig medewerkers toegang tot hebben.

Ten derde wilde het Witte Huis het document van de klokkenluider tegen houden. De klokkenluider was zeer verontrust over de conversatie tussen Trump en Zelensky en zag waarschijnlijk dat Trump hier waarschijnlijk zijn positie als president misbruikte om de presidentskandidaat Trump te helpen om dirt te verzamelen over Joe Biden, zoals dat in 2016 met hulp van de Russen gebeurde over Hillary Clinton.

De ontwikkelingen volgde elkaar in rap tempo op. En dus zag de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden, Nancy Pelosi, waarschijnlijk onder grote druk van de linkervleugel van haar partij, geen andere mogelijkheid meer dan een impeachment onderzoek tegen president Trump te starten.

Pelosi wilde lange tijd niets weten van een afzettingsonderzoek. Pelosi was bang dat impeachment Trump in de kaart zou spelen en het zou helpen bij zijn herverkiezing. Maar Pelosi zag nu toch in dat de president een duidelijke misdaad heeft gepleegd. Na het Rusland-onderzoek van Robert Mueller, toen veel linkse Democraten ook riepen om een impeachmentprocedure te starten, wilde Pelosi er niets van weten. Nu ligt het anders. Het Rusland-onderzoek was complex en de minister van Justitie, William Barr, zorgde er op eigen houtje voor dat de angel uit het onderzoek werd gehaald door op een paar A4-tjes te schrijven dat er geen sprake was van een samenzwering en Trump niet het onderzoek had gefrustreerd of de rechtsgang had belemmerd, terwijl speciaal aanklager Mueller in zijn onderzoek tot een andere conclusie kwam.

Maar Pelosi en de Democraten stonden toen met lege handen en het onderzoek ging over het verleden; de verkiezingen van 2016. Het telefoongesprek en het document van de klokkenluider speelt nu. Het is actueel. Trump is nu de president. Dus denkt Pelosi dat ze dit nu wel aan het Amerikaanse volk kan uitleggen en hoopt dat die haar steunen. Ze voelt zich met deze zaak sterker. Maar het kan als een boemerang terug komen. Er kleven wel risico’s aan impeachmentprocedure.

Trump is de vierde president in de Amerikaanse geschiedenis die geconfronteerd wordt met een impeachmentprocedure. Andrew Johnson, Richard Nixon en Bill Clinton gingen hem voor. Lichtpuntje voor Trump is dat geen van de impeachment pogingen slaagde en de president het Witte Huis moest verlaten. Voor Johnson kwam het Congres één stem te kort, Nixon stapte zelf op en Clinton ontsnapte doordat er geen meerderheid was in de Senaat.

Het risico voor de Democraten is dat het in de verkiezingscampagne alleen nog maar over het Oekraïne-schandaal zal gaan, terwijl de Democraten en de Democratische presidentskandidaten het liever over de inhoud willen hebben, zoals betaalbare gezondheidszorg, de prijzen van medicijnen en goed onderwijs.

Een ander risico is dat de Amerikaanse bevolking de reden van Pelosi niet deelt om over een telefoongesprek een afzettingsprocedure te starten.

Het is ook een risico om je alleen met impeachment bezig te houden en niet met wetgeving waar de gemiddelde Amerikaanse burger iets aan heeft.

Maar de Democraten kunnen uitleggen dat corruptie, chantage en inmenging door een buitenlandse mogendheid de democratie aantast en dat de president Trump de grondwet overtreedt en het rechtssysteem aan zijn laars lapt en zijn ambt misbruikt voor eigen (politiek) gewin.

De Republikeinen zijn tot nu toe stil. Al waren ze het unaniem eens met de Democraten dat het rapport van de klokkenluider openbaar moest worden gemaakt.

President Trump roept dat er niets onoorbaars in het telefoongesprek is besproken, maar na het openbaar maken van de transcriptie en het rapport van de klokkenluider is dat niet langer vol te houden. Dus wendt Trump zich tot de slachtoffer rol. Volgens Trump zijn de linkse Democraten er alleen maar op uit om zijn presidentschap te ondermijnen. Terwijl de president werkt om Amerika weer ‘great’ te maken, doen de Democraten niets anders dan hem onderzoeken en proberen ze zijn agenda te dwarsbomen. De Democraten stonden met lege handen na het Rusland-onderzoek en proberen het nu op een andere manier. Trump zal tijdens de campagne dit argument steeds herhalen. En het is de verdedigingslinie van het Witte Huis. Maar nu er steeds meer details naar buiten komen wordt die verdedigingslinie wel steeds zwakker. Dus verspreidt men complottheorieën, zoals dat Oekraïne eigenlijk achter het hacken van de Democratische server zat en dat Democraten dit bewust deden om Trump te laten winnen.

En dan is daar nog Rudy Giuliani, de persoonlijke advocaat van Donald Trump, die in opdracht van zijn “cliënt” op eigen houtje naar Oekraïne ging om daar met Oekraïense functionarissen te spreken om informatie over Joe Biden en zijn zoon te verkrijgen.

De verschillende commissies in het Huis van Afgevaardigden die al verschillende onderzoeken naar Trumps handel en wandel doen gaan daar mee door, maar nu onder de overkoepelende vlag van impeachment. Uiteindelijk is het doel op de zogenoemde artikelen van impeachment kunnen worden opgesteld.

Wordt Trump echt afgezet? Die kans is klein. Het Huis van Afgevaardigden zal de impeachmentprocedure wel aannemen. Daar is een simpele meerderheid voor nodig. De Republikeinen hebben de meerderheid in de Senaat. Om de president uit zijn ambt te zetten is er een tweederde meerderheid nodig en zonder steun van de Republikeinen zal het de Democraten niet lukken om Trump af te zetten. Dus blijft Trump minimaal zitten tot verkiezingen op 3 november 2020.