De woede is groot en zit diep. De dood van George Floyd, die door een nekklem van een politieagent om het leven kwam, heeft geleid tot hevige protesten en rellen in heel Amerika. President Trump legt de schuld van de onrust bij linkse groepen en weigert te praten over het echte probleem: Racisme, de groeiende ongelijkheid en de achterstand van de zwarte gemeenschap in de Amerikaanse maatschappij.

Michael Brown, Eric Garner en George Floyd. Het zijn namen die symbool staan voor de Black Lives Matter beweging. Deze zwarte mannen kwamen om door politiegeweld. De lijst van zwarte burgers die door vaak buitensporig geweld van politieagenten om het leven zijn gekomen is nog veel langer. Elke keer als er een zwarte Amerikaan door  de politiegeweld overlijdt, laait de woede en het debat op en ontstaan er protesten. Na een aantal dagen van vreedzame demonstraties keert de rust terug en gaat men over tot de orde van de dag.

Maar deze keer is het anders. Dat komt om er nu al dagen rellen en plunderingen zijn dat zelfs de Nationale Garde wordt ingezet om de rust terug te brengen. Maar de geest is uit de fles. En president Trump, die doof is voor de problematiek en woede in de zwarte gemeenschap, gooit olie op het vuur via zijn tweets.

Na de dood van George Floyd gingen in Minneapolis duizenden mensen en activisten de straat op om hun woede en verdriet te uiten dat er weer een zwarte man was omgekomen door politiegeweld. In eerste instantie verliepen de protesten rustig, maar uiteindelijk werden de ruiten van winkels ingeslagen en werd er geplunderd. En er ging een politiebureau in vlammen op. De meeste demonstraties verlopen vreedzaam, maar er zitten ook mensen tussen die uit zijn op rellen.

Niet alleen in Minneapolis zijn de protesten hevig en is de onrust groot. In meer Amerikaanse steden gingen mensen de straat op. In Atlanta, Los Angeles, Chicago, New York en Washington D.C. liet de zwarte gemeenschap van zich horen. Ook hier werden winkels geplunderd en werd er brand gesticht.

Volgens president Trump zijn de plunderingen de schuld van linkse radicale relschoppers. Hij bestempelt ze als terroristen. Trump zou als president het land moeten verenigen en troostende woorden moeten uitspreken. Maar Trump zoekt meteen een vijand en legt de schuld bij anderen. Het past in het patroon dat Trump al sinds hij zakenman is hanteert.

Het echte onderliggende probleem is institutioneel racisme in de Amerikaanse samenleving. En het zit dus ook in politiekorpsen in Amerika. Dit is niet het probleem van Minneapolis of Los Angeles. Het is een probleem van de hele maatschappij dat al jaren speelt. Een zwarte Amerikaan heeft vijf keer zo veel kans om door een politiekogel om het leven te komen. Een zwarte Amerikaan belandt vaker in de gevangenis en zwarte Amerikanen groeien, in tegenstelling tot ander groepen in Amerika, vaker op in armoede.

De demonstranten zijn het beu dat er niets aan hun situatie verandert. Volgens hun verstaan autoriteiten en de samenleving alleen de taal van geweld. Martin Luther King zei het ruim vijftig jaar geleden al: “Rellen zijn de taal van mensen die niet worden gehoord.”  En de zwarte gemeenschap wil dat hun roep om verandering nu wel wordt gehoord.

Dat de overheid de Nationale Garde inzet, er in sommige steden een avondklok is en men beelden in allerlei media ziet van geplunderde winkels en brandende gebouwen is vreselijk. Maar daar moet het niet over gaan. Institutioneel racisme, waar het politiegeweld een voorbeeld van is, dat is waar zo veel Afro-Amerikanen, soms dagelijks, mee te maken hebben.

Het is naïef om te denken dat er snel verandering komt. Dat is een trieste constatering, maar tegelijk ook wel realistisch. “The arc of moral universe is long, but it bends towards justice”, aldus Martin Luther King. Een cultuurverandering is onder andere nodig binnen de Amerikaanse politiekorpsen. George Floyd zal waarschijnlijk niet de laatste zwarte man zijn die door politiegeweld om het leven zal komen. En als dat gebeurt, zullen we opnieuw dezelfde taferelen zien.

Amerika staat nu letterlijk en figuurlijk in brand en hier ligt een rol voor de president. Maar Donald Trump is een president die verdeeldheid zaait en de schuld bij anderen legt. Een president moet verbinden en racisme sterk veroordelen. Hij faalde toen hij weigerde om neonazi’s en de KKK die rellend door Charlottesville trokken te veroordelen. En ook voor deze test is hij gezakt.

De conclusie die we kunnen trekken na de dood van George Floyd en de daarop volgende onrust is dat de droom waar Martin Luther King het over had nog ver weg is. Amerika heeft helaas nog een lange weg te gaan naar een meer inclusieve samenleving.