Een verscheurd land ging naar de stembus. Amerika kozen een nieuw Huis van Afgevaardigden (435 zetels) en een derde van de 100 zetels in de Senaat. De vraag was of de Democraten het Huis van Afgevaardigden zouden heroveren op de Republikeinen en of de Republikeinen hun meerderheid in de Senaat zouden kunnen uitbreiden.
Maar de tussentijdse verkiezingen gingen vooral over president Donald Trump. Trump, die niet op het stembiljet stond, heeft nadrukkelijk gezorgd dat de midterms over hem gingen. Een referendum over de eerste twee jaar van zijn presidentschap. Trump, een polariseerde president, zorgt voor een groot verdeeldheid electoraat. De retoriek van Trump tijdens de campagne was hard en maakte de tegenstellingen tussen de partijen nog groter. Mede door de toon van Trump heeft hij ervoor gezorgd dat mensen massaal naar de stembus gingen. De opkomst was dan ook beduidend hoger dan in 2014 toen slechts 36,4 procent van de stemgerechtigden de moeite nam om naar het stemlokaal te gaan.
Die hoge opkomst is mede te danken aan jongeren, mensen die voor het eerst hun stem mogen uitbrengen en jongeren die in 2016 niet gingen stemmen en daardoor zagen dat Trump Hillary Clinton versloeg, ook al had zij meer stemmen. Deze mensen, vooral Democraten, wilde nu een boodschap sturen na de president. Trump heeft door zijn uitspraken en zijn beleid ervoor gezorgd dat vooral (jonge) vrouwen massaal zijn gaan stemmen.
De hoge opkomst heeft zowel voor beide partijen goed gewerkt. Democraten hebben het Huis van Afgevaardigden terug veroverd op de Republikeinen. Van de 23 zetels die ze nodig hadden pakte 27 zetels. Er was dus nog niet echt sprake van een blue wave. De Republikeinen hebben hun meerderheid in de Senaat met twee zetels uitgebreid.
Er deed een record aantal vrouwen mee aan deze tussentijdse verkiezingen. Veel van deze vrouwen zijn ook gekozen. Zo komt er een betere afspiegeling van de samenleving in het Congres, Er wonen meer vrouwen dan mannen in Amerika, maar dat is niet terug te zien in het Congres, terwijl de volksvertegenwoordiging een afspiegeling van de samenleving zou moeten zijn.
De jonge linkse Alexandria Ocasio-Cortez won haar verkiezing in New York en wordt daarmee de jongste afgevaardigde ooit. Ilhan Omar en Rashida Tlaib wonnen de verkiezing in hun district in respectievelijk Minnesota en Michigan en worden daarmee de eerste Somalisch-Amerikaanse afgevaardigden. Voor het eerst krijgt het Congres twee native Americans en in Colorado werd de openlijk homoseksuele Jared Polis als gouverneur gekozen. En in Texas, waar veel latino’s wonen, won Veronica Escobar de verkiezing in haar district en wordt daarmee de eerste latino in het Huis van Afgevaardigden namens Texas. In Vermont lukte het transgender Christine Hallquist niet om gouverneur te worden.
Er waren meer tegenslagen voor de Democraten. De Democratische kandidaat Stacey Abrams verloor de race om het gouverneurschap in Georgia van de Republikein Brain Kemp. En de nieuwe Democratische ster Beto O’Rourke verloor in Texas nipt van Ted Cruz. In Florida won de Republikein Rick Scott van de zittende senator Bill Nelson. En de Democratische Claire McCaskill, die een lastige verkiezing tegemoet ging in Missouri, redde het ook niet.
Maar er was ook goed nieuws. De Democraat Joe Manchin wist in het rode West Virginia zijn zetel te behouden. Manchin was de enige Democraat die voor de benoeming van Brett Kavanaugh stemde en dat hebben de kiezers onthouden. De Democraten wonnen zetels in Pennsylvania, Wisconsin en Michigan, staten die Trump in 2016 won. In Wisconsin, Michigan, Kansas, Illinois, Maine, Nevada en New Mexico pakten de Democraten het gouverneurschap. .
In Ohio en Florida lukte het de Democraten niet om de gouverneursverkiezing te winnen. De burgemeester van Tallahassee, Andrew Gillum verloor in Florida de race om het gouverneurschap van de Republikein en groot Trump aanhanger Ron DeSantis. Ohio en Florida zijn belangrijke swing states en deze staten kunnen een grote invloed hebben op de verkiezingen van 2020, omdat de gouverneur de kiesdistricten kan veranderen, het zogenoemde gerrymandering. En dat kan in het voordeel zijn van Donald Trump
Maar wat betekent de uitslag voor het presidentschap van Donald Trump? De Democraten zullen het beleid van Trump blokkeren. Het wordt lastig zijn politieke agenda uit te voeren. De Republikeinen zullen in de Senaat de plannen van de Democraten tegenhouden. De Democraten zullen onderzoeken beginnen naar Trumps belangenverstrengeling, het contact van zijn campagneteam met de Russen en zijn belastingaangiften opvragen. Ook is er de mogelijkheid dat de Democraten een impeachment procedure zullen starten. Dit zou nog meer afleiden van waar het eigenlijk in Washington over moet gaan; gezondheidszorg, onderwijs, infrastructuur, etc. De Amerikaanse bevolking zit niet op een afzettingsprocedure te wachten en ook de Democraten weten dat dit zinloos is, maar zullen de druk van de linkse activistische achterban voelen, die graag Trump zien vertrekken.
De Amerikaanse kiezer heeft Trump een boodschap gestuurd. Maar zal hij daar na luisteren? Die kans is klein. Trump zal zijn beleid niet veranderen, Trump is Trump en zal zijn toon ook niet matigen. Zijn filosofie is dat je verlies nooit moet toegeven en twee keer zo hard moet terug slaan. Trump was tevreden toen bleek dat de Republikeinen de meerderheid in de Senaat behouden. De verkiezingen gingen dan ook voor een groot deel over hem.
Trump zal dan ook zijn greep op de Republikeinse partij verstevigen, omdat er vooral Republikeinse Trumpisten als senator zijn gekozen, zoals Rick Scott en Marsha Blackburn uit Tennessee.
Maar met een Democratisch Huis van Afgevaardigden en een Republikeinse Senaat en een wispelturige president zal het nog niet eenvoudig zijn om compromissen te sluiten. Na deze tussentijdse verkiezingen is de verdeeldheid immers niet verdwenen. En zo komt er geen einde aan de polarisatie, worden de tegenstellingen groter en blijft het land verscheurd.
Goed stuk. Twee aanvullingen waarom ik denk dat Trump en de Reps zich zorgen moeten maken om 2020:
– Beto verliest weliswaar in Texas. Maar het verschil met Cruz is klein: minder dan 3 procentpunt. Beetje appels en peren vergelijken, het is immers de thuisstaat van Beto, maar toch: in 2008 verloor Obama Texas met bijna 12 procentpunt verschil. Dankzij Beto ook paar opmerkelijke ‘flips’ in aantal House-races in de Lone Star State. Misschien komt het allemaal te vroeg hoor, maar ik zou het niet vreemd vinden als Beto/Harris in 2020 een gooi naar het presidentschap doet.
– Er is naar mijn mening te weinig aandacht voor de successen van de Democraten in de voormalige ‘Blue Wall’-staten: Wisconsin, Pennsylvania en Michigan. Redelijk makkelijke zeges in Senaatsraces en gevechten om het gouverneurschap tijdens de midterms. Trump vindt in 2020 een krachtig blauw blok tegen zich in staten die nodig zijn voor zijn herverkiezing. Ook in 2016 was dit een dubbeltje op zijn kant: de Blue Wall ging ten onder met slechts een verschil van in totaal 80.000 stemmen.